دوره جامع تله های زندگی

تله رهاشدگی

 

اگر در این تله زندگی گرفتار شده اید هر لحظه احساس میکنید افرادی را که دوستشان دارید شما را ترک کنند و در نهایت به تنهایی و بی پناهی دچار میشوید دائم احساس میکنید نزدیکان خود را به دلیل مرگ از دست میدهید یا تنها می مانید ترس شما از تنهایی است میترسید که افراد مورد علاقه تان، فرد دیگری را به شما ترجیح بدهند به دلیل همین باور به افراد نزدیک خود به گونه ای افراطی وابسته می­شوید . طنز تلخ این تلۀ زندگی این است که چون می­ترسید شما را ترک کنند با رفتارهای حاکی از وابستگی بیمارگونه کاری می­کنید که از شما دوری کنند اگر در دام این تله زندگی افتاده­اید، ممکن است جدایی­های معمولی و عادی زندگی نیز شما را آشفته و عصبانی کند.

 

بی اعتمادی/ بدرفتاری

تله زندگی بی­اعتمادی بدرفتاری باعث می­شود که انتظار داشته باشید که دیگران به شما صدمه بزنند یا به نحوی با شما رفتار بدی در پیش بگیرند دائم در این هول و هراس به سر می­برید که دیگران سر شما کلاه بگذارند به شما دروغ بگویند رو دست بخورید تحقیر شوید یا به شما آسیب برسانند و از شما سوء استفاده کنند اگر در دام این تله زندگی افتاده باشید برای حمایت از خویشتن، پشت دیوار بی اعتمادی سنگر می­گیرید به دیگران اجازه نمی­دهید با شما صمیمی شوند نسبت به نیت دیگران مشکوک و بدگمان هستید و بدترین خیال­ها را در ذهن خود می.پرورید انتظار دارید که دوستانتان به شما خیانت کنند و با شگردهای مختلف سعی می­کنید با دیگران رابطه برقرار نکنید. رابطه شما با دیگران سطحی و تظاهرآمیز است واقعاً نمی­توانید با دیگران صمیمی شوید و با آنها راحت حرف بزنید. اگر دیگران با شما بدرفتاری کنند دچار عصبانیت و کینه توزی می­شوید و عطای روابط را به لقای آنها می­بخشید.

 

اگر توانایی شما برای انجام کار مستقلانه آسیب دیده باشد در دام دو تله زندگی می افتید وابستگی و آسیب پذیری

 

وابستگی

اگر گرفتار تله زندگی وابستگی شده اید احساس می­کنید نمی­توانید بدون کمک دیگران از پس کارهای روزمره زندگی خود برآیید. برای انجام کارهایتان دست نیاز به سوی دیگران دراز می­کنید و نیاز دارید همیشه از شما حمایت کنند اگر در دوران کودکی سعی کرده اید که مستقل عمل کنید اطرافیان به جوانه های خودمختاری و استقلال طلبی شما آسیب زده اند در دوران بزرگسالی دائم به دنبال افراد توانمندی می­گردید که به آنها وابسته شوید به این افراد اجازه می­دهید که به جای شما تصمیم بگیرند و بر زندگی شما حکومت کنند. در محل کار از انجام کارها شانه خالی می­کنید. پرواضح است که چنین تله زندگی باعث پسرفت گرایی شما می­شود.

 

آسیب پذیری

 

اگر این تله زندگی بر شما حکم ،شود دائم نگران بروز فاجعه یا مصیبت (مثل حوادث طبیعی جنایی پزشکی یا مالی هستید امنیت ندارید در دوران کودکی دائم به شما گوشزد کرده اند که دنیای خطرناکی داریم و احتمالاً والدینتان بیش از حد از شما حمایت کرده­اند و نگران سلامتی و امنیت شما نگرانی ها و ترسهای شما به قدری زیاد و غیر واقع بینانه هستند که حاکم بی چون و چرای زندگی شما صرف اطمینان طلبی و امنیت خواهی می‌شود حوزه­های نگرانی شما متفاوت هستند به عنوان ،مثال گاهی اوقات سخت نگران بیماری می‌شوید ( ابتلا به ایدز یا دیوانه شدن یا حملۀ اضطرابی) . گاهی نگران مسایل مالی می‌شوید (ورشکستگی ،فقر فلاکت) . گاهی نیز ممکن است نگرانی شما به سایر حوزه­های آسیب پذیری (مثل ترس از پرواز زلزله یا دزدیده شدن کیف پول) متمرکز شود.

 

 

اگر نتوانسته باشید با افراد مهم زندگی خود رابطه ای صمیمی و عاطفی برقرار کنید، در دام دو تله زندگی می افتید محرومیت هیجانی و طرد اجتماعی

 

محرومیت هیجانی

اگر در دام تلۀ زندگی محرومیت هیجانی افتاده باشید سخت باور دارید که نیاز شما به دوست داشته شدن هیچگاه از سوی دیگران برآورده نخواهد شد احساس می­کنید هیچکس به شما اهمیت نمی­دهد یا واقعاً احساس های شما را درک نمی­کند . خودتان را لایق رابطه با افراد بی عاطفه، انعطاف ناپذیر و خشن می­دانید یا اینکه خودتان اینگونه هستید همین امر به نارضایتی از روابط دامن می­زند با چنین الگوی ارتباطی جای تعجب است اگر راضی باشید احساس می­کنید گول خورده­اید و دائم بین دو احساس عصبانیت از یک سو و تنهایی از سوی  دیگر ، سرگردان هستید نکته جالب اینکه از دست دیگران عصبانی هستید و همین عصبانیت باعث کناره گیری دیگران از شما می­شود و به محرومیت هیجانی  بیشتر شما دامن میزند.

زمانی که بیماران مبتلا به محرومیت هیجانی برای درمان مراجعه می­کنند با خودشان احساس تنهایی را به جلسه درمان می‌آورند حتی بعد از اینکه مطب را ترک می­کنند احساس تنهایی آنها را با عمق وجود احساس می­کنیم محرومیت هیجانی با پوچی معنا باختگی و بی­تفاوتی هیجانی همراه است. این افراد معنای عشق را نمی­دانند و آن را تجربه نکرده­اند.

 

طرد اجتماعی

این تله زندگی خودش را در رابطه با دوستان و گروه­ها نشان می­دهد این تله زندگی شما را مجبور میکند احساس کنید با بقیه فرق دارید متفاوتید و شما را به دام انزوا گزینی می­کشاند. اگر همبازی­ها و همسالان شما در زندگی شما را نادیده گرفته باشند و حس تعلق خاطر به گروه دوستان در شما رشد نکرده باشد که داشته اید، احساس کرده­اید گرفتار این تله زندگی می­شوید شاید به دلیل صفات و ویژگیهای عجیبی ک که با دیگران فرق دارید در دوران بزرگسالی نیز با اجتناب از روابط و معاشرت گریزی به ادامه این تله زندگی دامن زده­اید.

احساس کردید که به خاطر ویژگی­ها و صفات­تان در گروه دوستان جایی نداشته­اید و دست رد به سینه شما می­زده­اند. بنابراین خودتان را از نظر اجتماعی موجودی ناخوشایند و نا دلپذیر دانسته­اید. در دوران بزرگسالی نیز احتمالاً احساس کردید که فردی ، زشت بدون جذابیت بی­قدر و منزلت ضعیف و حوصله بر هستید. با اینکار به بازآفرینی شرایط دوران کودکی خود پرداخته اید.

در موقعیتهای اجتماعی، احساس حقارت می­کنید البته این تله زندگی همیشه به این واضحی و آشکاری نیست بسیاری از افرادی که در دام این تله زندگی افتاده­اند در روابط صمیمی راحت برخورد می­کنند و مهارتهای اجتماعی خوبی دارند ممکن است این تله زندگی تمام روابط آنها را درگیر نکرده باشد. گاهی اوقات برخی از افرادی که روابط خوبی دارند تعجب میکنیم وقتی که پی می­بریم در محیط کار، کلاس درس یا مهمانی چقدر مضطرب و کناره گیر هستند یکی از ویژگی­های این افراد، بی­قراری است.

ویژگی دیگر این افراد این است که به دنبال ارضای حس تعلق خاطر می­گردند.

اگر در دوران کودکی حس ارزشمندی شما آسیب دیده باشد در دام دو تلۀ زندگی گرفتار می شوید نقص / شرم و شکست

 

نقص/ شرم

اگر دچار تله زندگی نقص / شرم شده باشید احساس می­کنید عیبهای زیادی دارید و از ارزش چندانی برخوردار نیستید.  باور راسخ دارید که برای اطرافیان آدم ارزشمند و دوست داشتنی نیستید. فکر می­کنید که هر آن ممکن است عیبهای شما بر ملا شود . ممکن است در دوران کودکی احساس کرده­اید که به دلیل عیب و ایرادهایتان مورد احترام خانواده قرار نمی­گیرید و از شما عیب جویی  می­کرده­اند. خودتان را مقصر می­دانید و احساس می­کنید ارزش آن را ندارید که دیگران شما را دوست داشته باشند. در دوران بزرگسالی نیز از عشق ورزی و قبول محبت دیگران می­ترسید باورتان نمی­شود که دیگران به دلیل ارزشمندیتان بخواهند با شما رابطه ای صمیمی برقرار کنند بنابراین انتظار دارید که دیگران دست رد به سینه شما ، بزنند شما را تحویل نگیرند و طردتان کنند.

 

شکست

اگر تله زندگی شکست در شما نفوذ پیدا کرده ، باشد اعتقاد دارید که در دست یابی به موفقیت­های شغلی ورزشی و تحصیلی شکست خورده اید معتقدید که در مقایسه با همسالان تان شکست خورده اید در دوران کودکی برای دست یابی به موفقیت با تحقیر دیگران روبه رو شده اید و حس حقارت در شما ماندگار شده است ممکن است مثل بقیه در یادگیری و مهارت آموزی توانایی نداشته اید و دیگران در مقایسه با شما در زمینۀ کسب نمره و ،پیشرفت موفق تر بوده­اند شما را به عنوان کودکی احمق ” بی استعداد” و یا ” تنبل ” شناخته اند. در دوران بزرگسالی نیز با بزرگ انگاری شکستهای خود عملاً تداوم این تله زندگی دامن میزنید و به این ترتیب همیشه احساس میکنید محکوم به شکست هستید .

 

اگر در دوران کودکی توانایی ابراز نیازها و خواسته های خود را نداشته اید (خودابرازگری)، در دام دو تله زندگی می افتید اطاعت و معیارهای سخت گیرانه.

 

اطاعت

شما با تله زندگی اطاعت نیازهای خودتان را فدای نیازهای دیگران می.کنید به دیگران اجازه میدهید که سوار سر شما بشوند به این دلیل نیازهای خود را ابراز نمیکنید چون نمیخواهید دچار احساس گناه شوید یا اینکه فکر میکنید اگر نیازهای شما در اولویت قرار بگیرد به دیگران صدمه میزنید و یا اینکه می ترسید اگر در مقابل خواسته های دیگران نافرمانی ،کنید تنبیه یا طرد میشوید به احتمال زیاد در دوران کودکی یکی از والدین زندگی شما را کاملاً تحت کنترل داشته است. در دوران بزرگسالی نیز دائم با افراد سلطه گر، کنترلگر و خودخواه وارد رابطه میشوید و عنان اختیار خودتان را به این افراد می سپرید یا اینکه با افرادی به شدت نیازمند و آسیب پذیر رابطه برقرار میکنید که خوراکشان افرادی مثل شماست. شما جزء افرادی هستید که داوطلبانه یا از روی ترس برآورده سازی نیازهای دیگران را اولویت زندگی خود قرار می دهند.

 

معیارهای سخت گیرانه

اگر گرفتار این تله زندگی شده اید سرسختانه تلاش می­کنید تا بتوانید به معیارهای بلند پروازانه خود دست پیدا کنید. اهمیت زیادی به موفقیت ،زیبایی ،پول، نظم و ترتیب، منزلت اجتماعی یا لذت می­دهید و حاضرید برای به دست آوردن این ویژگی­ها سلامتی روابط سالم و رضایت خاطر را فدا کنید. ممکن است همان اندازه که به خودتان سخت می­گیرید به دیگران نیز سختگیری کنید. در دوران کودکی بوده است. هیچ چیز شما را راضی نمی­کند. از شما انتظار می­رفته است که بهترین باشید و ذره ای عدول از معیارها به نظر شما شکست و آبروریزی بوده است . هیچ چیز شما را راضی نمی­کند.

 

اگر خانواده و اطرافیان شما در دوران کودکی شما نتوانسته­اند برخی جاها که لازم بوده، شما را محدود کنند، احتمالاً دچار تله زندگی استحقاق می­شوید.

 

استحقاق

این تله زندگی ناشی از افراط در ارضاء نیازهاست. به عبارتی فرد در زندگی­اش هیچگونه محدودیتی را تجربه نکرده است . آنهایی که در این تله زندگی گرفتار شده­اند احساس میکنند افراد ویژه و منحصربه فردی هستند. آنها خودشان را “همه کار توان” و “همه چیزدان” می­دانند و اصرار دارند که خیلی زود به خواسته­های­شان دست یابند. آنها پایبند به اصل احترام متقابل قدر گران و بی صبر ر ناشکیبا بی انضباط و ناخویشتن­دار هستند.

کسانی که در دام این تله زندگی افتاده اند در دوران کودکی لوس و نازپرورده بار آمده اند. دیگران آنها را وادار به خویشتن­داری و محدودیت پذیری نکرده اند و مثل سایر بچه ها مجبور به پذیرش قید و بندها نشده­اند.

در دوران بزرگسالی نیز هر وقت به خواسته­های خود نمی رسند سخت عصبانی می­شوند.

 

حال که به شناختی نسبی از تله های زندگی دست یافتید، در فصل بعد به طرح این مسئله می پردازیم که این طرح واره ها چگونه شکل میگیرند.